Etiket bilgilerini dikkatle okuma ihtiyacı duyduğum gıda maddelerinden biri pirinçtir. Pirinç etiketinde; çeşit adı, yetiştirildiği yöre, tane boyu, sınıfı, tipi, menşei, yerli ya da ithal olduğu, ürün yılı gibi pek çok bilgi bulunur. Bu bilgilerin tamamı ihtiyacımıza ve beğenimize uygun pirinci seçebilmemiz için gereklidir.
Türk Gıda Kodeksi Pirinç Tebliği’nde tüketicinin yanılmasını ya da yanıltılmasını önleyici etiketleme kuralları oldukça detaylı bir şekilde belirlenmiştir. Ancak yine de pirincin çeşidi, yetiştirildiği yer, coğrafi işaret menşe adı*kavramları sıklıkla karışmaktadır.
Not :* Coğrafi İşaret, belirli bir coğrafi kökene sahip ve o kökene bağlı nitelikleri,itibarı olan ürünlerde kullanılan bir işaretttir .
Coğrafi işaretin “Menşe Adı” ve “Mahreç İşareti” olmak üzere iki türü vardır.Bir ürünün menşe adı tescili alabilmesi için tüm üretim, işleme ve hazırlık süreçlerinin belirlenen coğrafi alan sınırları içerisinde gerçekleşmesi gerekir. Mahreç işaretin de ise söz konusu süreçlerin en az birinin o coğrafya da gerçekleşiyor olması yeterlidir.
Pirincin yetiştiği yöre ya da bölge etikette nasıl yazılır ?
Bu bilginin etikette belirtilmesi zorunlu değildir. Eğer yazılmak isteniyorsa “Osmancık bölgesinde yetiştirilmiştir”, “Trakya bölgesinde yetiştirilmiştir”,“Gönen bölgesinde yetiştirilmiştir” şeklinde yazılmalıdır.
Yetiştiği yer “Osmancık pirinci” , “Trakya pirinci ” gibi ifadelerle belirtilemez. Üretildiği yöre adıyla birlikte ” …. pirinci ” ifadesi coğrafi işaret tesciline sahip olan pirinçlerde kullanılır.
Doğru ve hatalı yazım örnekleri :
Doğru ve hatalı ifade örnekleri
Coğrafi işaretli pirinçler etikette nasıl belirtiliyor?
Aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi, coğrafi işaret tesciline sahip pirinçler ambalaj üzerinde ” …. pirinci ” şeklinde yazılırlar.
Karacadağ Pirinci, İpsala Pirinci, Tosya Pirinci, Bolu Kıbrıscık Pirinci, Konuralp Pirinci coğrafi işaret menşe adı tesciline sahiptir.
Tescildeki hükümlere uyulması koşuluyla ambalaj üzerinde aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi yazılırlar. Coğrafi işaret amblemi de etiket üzerinde yer alır.
Pirincin çeşiti belirtilmek istenirse nasıl yazılır?
Pirincin çeşidinin de etikete yazılması zorunlu değildir. Eğer yazılmak isteniyorsa “……. pirinç ” şeklinde ifade edilir.
Not: Buradaki “Osmancık Pirinç” ifadesi yetiştiği yeri değil , Osmancık pirinç çeşidimizi belirtmektedir.
DİKKATİMİZDEN KAÇMASIN !
PİRİNÇ ETİKETİNDEPİRİNCİN ” YETİŞTİRİLDİĞİ YER ” VE “ÇEŞİT ADI” KAVRAMLARI KARIŞTIRILMAMALIDIR.
Belirttiğim gibi her iki bilginin de etikete yazılması zorunlu değildir. Üretici ya da pazarlayıcılar isterlerse belirli kurallara uymak koşuluyla yazabilirler. Pek çok pirinç etiketinde bu bilgilerden biri ya da ikisi yazılmaktadır.
Bazı üreticilerin ya da satıcıların Pirinç Tebliği’ndeki kurallara dikkat etmemesi yanlış anlamalara neden olabilmektedir. Bunu iki örnekle açıklamak istiyorum.
ÖRNEK 1 (Yanlış etiket) :
Hatalı yazım
Üstteki örnekte görüldüğü gibi, pirincin Osmancık bölgesinde yetiştirildiği ve yerli pirinç olduğu birlikte yazılmıştır. Ancak tebliğin kuralına uyulmamış ve “Osmancık bölgesine yetişmiştir” cümlesinin tamamı eşit puntoyla yazılması gerekirken “Osmancık” kelimesi daha büyük bir puntoyla yazılmıştır. Bu yazım şekli, tüketicinin aldığı pirincin çeşidinin “Osmancık pirinç” olduğunu sanmasına neden olmaktadır.
ÖRNEK 2 (Doğru etiket) :
Doğru yazım
Üstteki örnekte görüldüğü gibi; etiket , “Trakya bölgesinde yetiştirilmiş Osmancık çeşidi pirinç” olduğunu kurala uygun ve tereddüte yer bırakmayacak bir şekilde belirtmiştir.
Not:Osmancık (97),çeşidi pirincimiz adını Çorum ilimizin Osmancık ilçesinden almaktadır ancak sadece Osmancık’ta değil Türkiye’nin hemen her yerinde yetiştirilmektedir.
Kullanım amacına yönelik etiketleme nedir ?
Kullanım amacına yönelik ifadeler
Pirinç etiketlerinde “Pilavlık pirinç” ve “Dolmalık pirinç” gibi kullanım amacına yönelik ifadeler görebilirsiniz. Bu ifadelerin yazılması da isteğe bağlıdır.
Bu konu tebliğde şu şekilde belirtilmiştir :
”Pirinç etiketinde “pilavlık pirinç” gibi kullanım amacına yönelik ifadeler etiket üzerinde yer alabilir. Bu ifadeler kullanılmak istendiği takdirde “pilavlık-ithal pirinç”, “pilavlık-yerli pirinç” şeklinde aynı yüzde, aynı puntoyla yazılmalıdır. Ayrıca ithal pirinçlerin menşei de arka yüzde yazılmalıdır.”
Türk Gıda Kodeksi Pirinç Tebliği (2010/60)
İthal pirinçlerde menşei
Kaynaklar
Türk Gıda Kodeksi Pirinç Tebliği (2010/60). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı.7 Ocak 2011 tarih ve 27808 sayılı Resmî Gazete, Ankara.
Etiket bilgilerini dikkatle okuma ihtiyacı duyduğum gıda maddelerinden biri pirinçtir. Pirinç etiketinde; çeşit adı, yetiştirildiği yöre, tane boyu, sınıfı, tipi, menşei, yerli ya da ithal olduğu, ürün yılı gibi pek çok bilgi bulunur. Bu bilgilerin tamamı ihtiyacımıza ve beğenimize uygun pirinci seçebilmemiz için gereklidir.
Türk Gıda Kodeksi Pirinç Tebliği’nde tüketicinin yanılmasını ya da yanıltılmasını önleyici etiketleme kuralları oldukça detaylı bir şekilde belirlenmiştir. Ancak yine de pirincin çeşidi, yetiştirildiği yer, coğrafi işaret menşe adı* kavramları sıklıkla karışmaktadır.
Not :* Coğrafi İşaret, belirli bir coğrafi kökene sahip ve o kökene bağlı nitelikleri,itibarı olan ürünlerde kullanılan bir işaretttir .
Coğrafi işaretin “Menşe Adı” ve “Mahreç İşareti” olmak üzere iki türü vardır.Bir ürünün menşe adı tescili alabilmesi için tüm üretim, işleme ve hazırlık süreçlerinin belirlenen coğrafi alan sınırları içerisinde gerçekleşmesi gerekir. Mahreç işaretin de ise söz konusu süreçlerin en az birinin o coğrafya da gerçekleşiyor olması yeterlidir.
Pirincin yetiştiği yöre ya da bölge etikette nasıl yazılır ?
Bu bilginin etikette belirtilmesi zorunlu değildir. Eğer yazılmak isteniyorsa “Osmancık bölgesinde yetiştirilmiştir”, “Trakya bölgesinde yetiştirilmiştir”, “Gönen bölgesinde yetiştirilmiştir” şeklinde yazılmalıdır.
Yetiştiği yer “Osmancık pirinci” , “Trakya pirinci ” gibi ifadelerle belirtilemez. Üretildiği yöre adıyla birlikte ” …. pirinci ” ifadesi coğrafi işaret tesciline sahip olan pirinçlerde kullanılır.
Doğru ve hatalı yazım örnekleri :
Coğrafi işaretli pirinçler etikette nasıl belirtiliyor?
Aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi, coğrafi işaret tesciline sahip pirinçler ambalaj üzerinde ” …. pirinci ” şeklinde yazılırlar.
Karacadağ Pirinci, İpsala Pirinci, Tosya Pirinci, Bolu Kıbrıscık Pirinci, Konuralp Pirinci coğrafi işaret menşe adı tesciline sahiptir.
Tescildeki hükümlere uyulması koşuluyla ambalaj üzerinde aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi yazılırlar. Coğrafi işaret amblemi de etiket üzerinde yer alır.
Pirincin çeşiti belirtilmek istenirse nasıl yazılır?
Pirincin çeşidinin de etikete yazılması zorunlu değildir. Eğer yazılmak isteniyorsa “……. pirinç ” şeklinde ifade edilir.
Örnek; Osmancık pirinç, Baldo pirinç, Basmati pirinç, Jasmine pirinç, Kameo pirinç, Luna pirinç.
Not: Buradaki “Osmancık Pirinç” ifadesi yetiştiği yeri değil , Osmancık pirinç çeşidimizi belirtmektedir.
DİKKATİMİZDEN KAÇMASIN !
PİRİNÇ ETİKETİNDE PİRİNCİN ” YETİŞTİRİLDİĞİ YER ” VE “ÇEŞİT ADI” KAVRAMLARI KARIŞTIRILMAMALIDIR.
Belirttiğim gibi her iki bilginin de etikete yazılması zorunlu değildir. Üretici ya da pazarlayıcılar isterlerse belirli kurallara uymak koşuluyla yazabilirler. Pek çok pirinç etiketinde bu bilgilerden biri ya da ikisi yazılmaktadır.
Bazı üreticilerin ya da satıcıların Pirinç Tebliği’ndeki kurallara dikkat etmemesi yanlış anlamalara neden olabilmektedir. Bunu iki örnekle açıklamak istiyorum.
ÖRNEK 1 (Yanlış etiket) :
Üstteki örnekte görüldüğü gibi, pirincin Osmancık bölgesinde yetiştirildiği ve yerli pirinç olduğu birlikte yazılmıştır. Ancak tebliğin kuralına uyulmamış ve “Osmancık bölgesine yetişmiştir” cümlesinin tamamı eşit puntoyla yazılması gerekirken “Osmancık” kelimesi daha büyük bir puntoyla yazılmıştır. Bu yazım şekli, tüketicinin aldığı pirincin çeşidinin “Osmancık pirinç” olduğunu sanmasına neden olmaktadır.
ÖRNEK 2 (Doğru etiket) :
Üstteki örnekte görüldüğü gibi; etiket , “Trakya bölgesinde yetiştirilmiş Osmancık çeşidi pirinç” olduğunu kurala uygun ve tereddüte yer bırakmayacak bir şekilde belirtmiştir.
Not: Osmancık (97),çeşidi pirincimiz adını Çorum ilimizin Osmancık ilçesinden almaktadır ancak sadece Osmancık’ta değil Türkiye’nin hemen her yerinde yetiştirilmektedir.
Kullanım amacına yönelik etiketleme nedir ?
Pirinç etiketlerinde “Pilavlık pirinç” ve “Dolmalık pirinç” gibi kullanım amacına yönelik ifadeler görebilirsiniz. Bu ifadelerin yazılması da isteğe bağlıdır.
Bu konu tebliğde şu şekilde belirtilmiştir :
Kaynaklar