Hazır ambalajlı gıda maddeleri üzerinde TGK Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği 9.maddesine göre ” Gıdanın Net Miktarı” bilgilendirme yapılması zorunlu olan bilgilerden birisidir.
Etiket üzerinde net miktarın hemen önünde ” e ” işaretini görürüz. Bu işaret Avrupa Birliği ve ülkemizde uygulanan ortalama net ağırlık sisteminin kullanıldığını belirtmek için yazılır. Hazır ambalaj içerisinde bulunan gıda miktarının mevzuatta belirtilen maksimum toleransları karşıladığını gösterir. ” ℮ ” işareti tahmini miktar olarak da anılır. Hem net miktar yazıp hem de tahmini olması size bir çelişki olarak görünmüştür sanıyorum.
Ancak burada net miktar kelimesinin ne anlamda kullanıldığına bakmak gerekir. Net miktar ambalaj ağırlığı hariç içindeki gıdanın ağırlığıdır. Yani yazılan sayısal değer gıda maddesinin ambalaj içerisindeki kesin miktarını ifade etmez.
Dolum makineleri tam doğru miktarda dolum yapamayabilir. Her zaman belirli bir hata payı söz konusudur. Ayrıca dolumu yapılan gıda maddeleri de her zaman homojen bir yapıda değillerdir. İçerisinde çeşitli katı maddeler, meyve parçaları vb içerebilirler. Bu durum aynı hacimde farklı ağırlıklara neden olabilir. Bu nedenle belirli bir oranda hataya izin verilmektedir. Bu tolerans oranları, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan “Hazır Ambalajlı Mamullerin Ağırlık ve Hacim Esasına göre Net Miktar Tespitine dair Yönetmelik (76/211/AT)” te belirlenmiştir. Gıda maddelerinin de dahil olduğu tüm hazır ambalajlı mamuller bu yönetmelik hükümlerine uygun olmalıdır.
Bu yönetmeliğe göre istenirse hazır ambalajlı mamuller üzerine yönetmelik şartlarını karşıladığını teyit etmek için ambalaj içeriğinin ( miktarının ) yazıldığı yerle aynı görüş alanı içine en az 3 mm yüksekliğinde bir küçük “℮” işareti yerleştirilebilir.
“e” işaretini kullanmak zorunlu değildir ancak hükümlere uymak zorunludur.
Hazır ambalajlı mamullerin dolum miktarında izin verilen eksik dolum (negatif hata) miktarlarını belirten tablo şu şekildedir :
Hazır ambalajlı mamullerin dolum miktarında müsade edilen eksik dolum miktarları
Ambalaj içerisindeki gerçek dolum miktarı ile etikette yazılı nominal dolum miktarı arasındaki fark eksik dolum miktarıdır.
Yönetmelikte : ” Tabloda müsade edilen negatif toleransın 2 katından daha fazla eksik dolumlu ürün bulunamaz. Tabloda müsade edilen negatif hatanın iki katından daha fazla negatif hataya sahip hiç bir hazır ambalaj “e” işaretinin taşıyamaz piyasaya arz edilemez” denilmektedir.
Tabloda görebileceğiniz gibi bazı gramaj aralıklarında izin verilen eksik dolum nominal dolumun yüzdesi (%) ile, bazı gramaj aralıklarında ise sayısal miktar (gram veya mililitre) ile tolerans verilmiştir. Bu durumu iki farklı örnekle netleştirelim.
Sayısal töleransın kullanılacağı örnek :
Örnek 1
Tabloya bakarsanız net miktarı 250 gram olarak yazılmış damla çikolata için tabloda 200 – 300 g nominal dolum aralığına karşı gelmekte ve bu aralıkta izin verilen eksik dolum tabloda 9 gramdır. Örnek çikolata için 250-9 = 241 grama kadar sorun yoktur.
200 -300 g veya ml aralığındaki her ambalajlı gıdada 9 g ya da ml eksik doluma müsaade edilmektedir. Çikolata 250 gram değil de 270 gram olsa (200 -300 aralığında olduğu için) yine 9 gramlık tölerans tanınır.
Nominal dolumun yüzdesinin kullanılacağı örnek :
örnek 2
Örnek 2′ deki net miktarı 2000 ml yazılmış zeytinyağı tabloda 1000 -10000 aralığına karşılık gelmekte ve bu aralıktaki tanınan tolerans miktarı nominal dolumun % 1,5 dir. 2000 X 1,5 / 100 = 30 ml ye kadar eksikliğe tölerans tanınır. Diğer bir ifadeyle 1970 ml’ ye kadar eksik olabilir.
Ben bir tüketici olarak sıklıkla aldığım ürünleri evimdeki teraziyle tartarım ve toleransın suistimal edilip edilmediğini anlamaya çalışırım.
yazım tarihi : 22 Nisan 2021
KAYNAKLAR
Hazır Ambalajlı Mamullerin Ağırlık ve Hacim Esasına göre Net Miktar Tespitine dair Yönetmelik (76/211/AT) 4/8/2010 tarihli ve 27662 sayılı Resmî Gazete
Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği 26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî Gazete
Hazır ambalajlı gıda maddeleri üzerinde TGK Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği 9.maddesine göre ” Gıdanın Net Miktarı” bilgilendirme yapılması zorunlu olan bilgilerden birisidir.
Etiket üzerinde net miktarın hemen önünde ” e ” işaretini görürüz. Bu işaret Avrupa Birliği ve ülkemizde uygulanan ortalama net ağırlık sisteminin kullanıldığını belirtmek için yazılır. Hazır ambalaj içerisinde bulunan gıda miktarının mevzuatta belirtilen maksimum toleransları karşıladığını gösterir. ” ℮ ” işareti tahmini miktar olarak da anılır. Hem net miktar yazıp hem de tahmini olması size bir çelişki olarak görünmüştür sanıyorum.
Ancak burada net miktar kelimesinin ne anlamda kullanıldığına bakmak gerekir. Net miktar ambalaj ağırlığı hariç içindeki gıdanın ağırlığıdır. Yani yazılan sayısal değer gıda maddesinin ambalaj içerisindeki kesin miktarını ifade etmez.
Dolum makineleri tam doğru miktarda dolum yapamayabilir. Her zaman belirli bir hata payı söz konusudur. Ayrıca dolumu yapılan gıda maddeleri de her zaman homojen bir yapıda değillerdir. İçerisinde çeşitli katı maddeler, meyve parçaları vb içerebilirler. Bu durum aynı hacimde farklı ağırlıklara neden olabilir. Bu nedenle belirli bir oranda hataya izin verilmektedir. Bu tolerans oranları, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan “Hazır Ambalajlı Mamullerin Ağırlık ve Hacim Esasına göre Net Miktar Tespitine dair Yönetmelik (76/211/AT)” te belirlenmiştir. Gıda maddelerinin de dahil olduğu tüm hazır ambalajlı mamuller bu yönetmelik hükümlerine uygun olmalıdır.
Bu yönetmeliğe göre istenirse hazır ambalajlı mamuller üzerine yönetmelik şartlarını karşıladığını teyit etmek için ambalaj içeriğinin ( miktarının ) yazıldığı yerle aynı görüş alanı içine en az 3 mm yüksekliğinde bir küçük “℮” işareti yerleştirilebilir.
“e” işaretini kullanmak zorunlu değildir ancak hükümlere uymak zorunludur.
Hazır ambalajlı mamullerin dolum miktarında izin verilen eksik dolum (negatif hata) miktarlarını belirten tablo şu şekildedir :
Ambalaj içerisindeki gerçek dolum miktarı ile etikette yazılı nominal dolum miktarı arasındaki fark eksik dolum miktarıdır.
Yönetmelikte : ” Tabloda müsade edilen negatif toleransın 2 katından daha fazla eksik dolumlu ürün bulunamaz. Tabloda müsade edilen negatif hatanın iki katından daha fazla negatif hataya sahip hiç bir hazır ambalaj “e” işaretinin taşıyamaz piyasaya arz edilemez” denilmektedir.
MÜSADE EDİLEN EKSİK DOLUM MİKTARI HESAPLAMASI NASIL YAPILIR ?
Tabloda görebileceğiniz gibi bazı gramaj aralıklarında izin verilen eksik dolum nominal dolumun yüzdesi (%) ile, bazı gramaj aralıklarında ise sayısal miktar (gram veya mililitre) ile tolerans verilmiştir. Bu durumu iki farklı örnekle netleştirelim.
Sayısal töleransın kullanılacağı örnek :
Tabloya bakarsanız net miktarı 250 gram olarak yazılmış damla çikolata için tabloda 200 – 300 g nominal dolum aralığına karşı gelmekte ve bu aralıkta izin verilen eksik dolum tabloda 9 gramdır. Örnek çikolata için 250-9 = 241 grama kadar sorun yoktur.
200 -300 g veya ml aralığındaki her ambalajlı gıdada 9 g ya da ml eksik doluma müsaade edilmektedir. Çikolata 250 gram değil de 270 gram olsa (200 -300 aralığında olduğu için) yine 9 gramlık tölerans tanınır.
Nominal dolumun yüzdesinin kullanılacağı örnek :
Örnek 2′ deki net miktarı 2000 ml yazılmış zeytinyağı tabloda 1000 -10000 aralığına karşılık gelmekte ve bu aralıktaki tanınan tolerans miktarı nominal dolumun % 1,5 dir. 2000 X 1,5 / 100 = 30 ml ye kadar eksikliğe tölerans tanınır. Diğer bir ifadeyle 1970 ml’ ye kadar eksik olabilir.
Ben bir tüketici olarak sıklıkla aldığım ürünleri evimdeki teraziyle tartarım ve toleransın suistimal edilip edilmediğini anlamaya çalışırım.
yazım tarihi : 22 Nisan 2021
KAYNAKLAR